Τετάρτη 26 Φεβρουαρίου 2014

Γη και ύδωρ

Τεμαχισμός της χώρας με «αθώους» νόμους

Η ελληνική κυβέρνηση απλουστεύει τα πράγματα, όχι για τους πολίτες που πληρώνουν φόρους, αλλά για όποιον θέλει να αλωνίζει στην Ελλάδα, κατέχοντας ελληνικό έδαφος με την βούλα του κράτους.
Στις 8 Αυγούστου δημοσιεύτηκε στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως ο νόμος 4179 που ψηφίστηκε από το ελληνικό κοινοβούλιο, σύμφωνα με τον οποίο δίνεται στον οποιονδήποτε θέλει να επενδύσει στον ελληνικό τουρισμό, από δάση και ακτές, μέχρι προστατευόμενες περιοχές αλλά και ολόκληρους αρχαιολογικούς και ιστορικούς τόπους.

Τα αρχαία γίνονται οικόπεδα
Σε έναν πολυσέλιδο νόμο με τίτλο «Ενίσχυση τουριστικής επιχειρηματικότητας», η πλειοψηφία της ελληνικής βουλής έκανε για ακόμη μια φορά το θαύμα της. Στο άρθρο 1 του νόμου ονομάζουν τα φιλέτα που είναι προς ιδιωτική εκμετάλλευση ως «οργανωμένες περιοχές τουριστικών δραστηριοτήτων» και μέσα σε αυτές έχουν χωρίσει όλες τις περιοχές της Ελλάδας ανάλογα με τι ζήτηση έχουν.
Στην παράγραφο 4 του ίδιου άρθρου τα πράγματα γίνονται ξεκάθαρα: «Στα γήπεδα εκμετάλλευσης των οργανωμένων υποδοχέων επιτρέπεται να περιλαμβάνονται και εκτάσεις που υπάγονται σε ειδικά καθεστώτα προστασίας, όπως ιδίως χώροι αρχαιολογικού ή ιστορικού ενδιαφέροντος, δάση και δασικές εκτάσεις, καθώς και περιοχές υπαγόμενες στο εθνικό σύστημα προστατευόμενων περιοχών».
Ακόμα και οι προστατευόμενες περιοχές του δικτύου Natura 2000 είναι στον τιμοκατάλογο της αγοραπωλησίας. Κρατώντας τα προσχήματα, σε υποπαραγράφους δείχνουν και την ανάλογη αυστηρότητα που θα δείξουν στους αγοραστές της γης, αν κινδυνεύσει κάποια αρχαιότητα ή δεν προστατευθεί ο φυσικός πλούτος της περιοχής. Βέβαια όλα αυτά είναι στάχτη στα μάτια, διότι, φθάνοντας στο άρθρο 4, καταλαβαίνουμε ότι εδώ πρόκειται να γίνει μεγάλος τεμαχισμός της χώρας.

Εκτάσεις ίσες πόλεων
Στο άρθρο 4 λοιπόν, γίνεται λόγος για τις «Περιοχές Ολοκληρωμένης Τουριστικής Ανάπτυξης» (Π.Ο.Τ.Α). Ο νόμος επιμένει να μην αναφέρεται σε ιδιωτικής πρωτοβουλίας έργα, αλλά σε φορείς, μέχρι που φθάνεις στην παράγραφο 2α. Και διαβάζεις το εξής: «Η έκταση στην οποία αναπτύσσεται η Π.Ο.Τ.Α ή, σε περίπτωση που αποτελείται από περισσότερα τμήματα, το μεγαλύτερο τμήμα αυτής πρέπει να έχει επιφάνεια τουλάχιστον 800 στρέμματα και να είναι ιδιόκτητο κατά 80% τουλάχιστον».
Δηλαδή ο επενδυτής μπορεί να αγοράσει όση έκταση γης θέλει, αλλά όχι σε κομμάτια ανά την Ελλάδα, διότι ο νόμος το διευκρινίζει ότι «οι Π.Ο.Τ.Α αναπτύσσονται από τον ίδιο φορέα ίδρυσης και εκμετάλλευσης σε ένα ή περισσότερα τμήματα εντός της ίδιας Περιφερειακής Ενότητας». Με απλά λόγια, παίρνει ένα ολόκληρο νησί ή ένα ολόκληρο βουνό, αρκεί το ένα μέρος της ιδιοκτησίας του να είναι μεγαλύτερο από 800 στρέμματα ενιαίο.
Πώς όμως μπορούν να κάνουν παρέμβαση σε ένα δάσος που είναι δημόσιο; Πολύ απλά, αγοράζουν την έκταση και με τον ίδιο νόμο, εφόσον το δάσος γίνεται ιδιωτικό, με μία υπογραφή επιτρέπεται να γίνει διάνοιξη δρόμων, για να εξυπηρετείται το τουριστικό ακίνητο. Κι εδώ μπαίνει το ερώτημα: τι γίνεται όταν βρίσκεται μία εθνική οδός ανάμεσα στα δύο τμήματα μιας Π.Ο.Τ.Α.; Έρχεται το κράτος και δίνει την λύση με τον ίδιο νόμο: «Δρόμοι ή άλλα φυσικά εμπόδια ή τεχνητά έργα, καθώς και ρέματα που διαπερνούν εκτάσεις που χρησιμοποιούνται για τη δημιουργία Π.Ο.Τ.Α δεν συνιστούν κατάτμηση αυτών. Για την διατήρηση του ενιαίου της έκτασης, και εφόσον το τεχνητό εμπόδιο παρουσιάζει στοιχεία υψηλής επικινδυνότητας (εθνικές οδοί, επαρχιακές οδοί, οδοί μεγάλης κυκλοφορίας, ποταμοί, χείμαρροι κλπ), πρέπει να εξασφαλίζεται η δυνατότητα λειτουργικής ενοποίησης του/των γηπέδου/ων, μέσω γεφύρωσης ή ενοποίησης των τμημάτων με τεχνητό έργο». Για όποιον δεν το κατάλαβε, έχουν δικαίωμα να αλλάξουν τόσο την ρυμοτομία όσο και το φυσικό περιβάλλον της χώρας, όπου κι αν αυτό βρίσκεται.

Δίνουν ακόμη και δρόμους
Ένα άλλο ερώτημα είναι πώς οι πολίτες θα έχουν πρόσβαση στις ιδιοκτησίες τους, αν αυτές συνορεύουν ή είναι κοντά σε Π.Ο.Τ.Α. Ο νόμος εδώ τους έβαλε σε δεύτερη μοίρα, διότι οι Π.Ο.Τ.Α είναι για το δημόσιο συμφέρον. Ο νόμος λοιπόν αναφέρει: «Με το ίδιο προεδρικό διάταγμα μπορούν να καταργούνται και να ενσωματώνονται στην έκταση της Π.Ο.Τ.Α. ή να μετατοπίζονται αγροτικές οδοί που την διασχίζουν, καθώς και να καθορίζονται τα απαραίτητα έργα για την εξασφάλιση της πρόσβασης τρίτων ιδιοκτητών και άλλων χρηστών που εξυπηρετούνταν από τις καταργούμενες αγροτικές οδούς».
Όσοι βέβαια από αυτούς τους πολίτες έχασαν κομμάτι από την ιδιοκτησία τους για να γίνει ο δημόσιος δρόμος να εξυπηρετούνται όλοι οι Έλληνες πολίτες, απλά το ίδιο το κράτος τους έπιασε κορόιδα! Τον δρόμο τον δίνουν τώρα σε επενδυτές και εσύ δεν θα έχεις πώς να πας στο χωράφι ή στο σπίτι σου. Αντιθέτως, για να έχεις πρόσβαση με αγροτικό δρόμο, με μία αναγκαστική απαλλοτρίωση έχουν το δικαίωμα να σου πάρουν κομμάτι της ιδιοκτησίας σου για έργο κοινής ωφελείας (όπως είναι ο δρόμος) και βέβαια το χρηματικό αντίτιμο που θα πάρεις θα είναι μηδαμινό.

Το κόλπο της ΕΥΔΑΠ
Πουθενά στο προεδρικό διάταγμα δεν υπάρχει επισήμανση για το πώς θα επισκέπτεσαι τον αρχαιολογικό ή ιστορικό χώρο που θα είναι κομμάτι των τουριστικών επιχειρήσεων. Το σίγουρο είναι ότι ακόμα και η Ακρόπολη, σύμφωνα με τον νόμο, αν η περιοχή γύρω από αυτή χαρακτηριστεί Π.Ο.Τ.Α., τότε θα είναι κομμάτι ιδιωτικού και όχι ελληνικού εδάφους. Μία ένδειξη ότι αυτό το προεδρικό διάταγμα, που υπογράφηκε από τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας, ενώ αυτός ήταν στην Λευκάδα για καλοκαιρινές διακοπές στις 6 Αυγούστου, δεν έχει καμία σχέση με τουριστική ανάπτυξη της χώρας αλλά ξεπούλημα της γης, συμπεριλαμβανομένης όλης της εθνικής της ταυτότητας, είναι ότι πέρασαν σε αυτό και τον νόμο για τις ληξιπρόθεσμες οφειλές της ΕΥΔΑΠ προς το Δημόσιο, ύψους 700 εκατ. Ευρώ, που μόλις προχθές δημοσιοποιήθηκε. Καθάρισαν την δημόσια επιχείρηση νερού από χρέη, για να περάσει η διαχείριση του νερού σε χέρια ιδιωτών μέσα στο 2014.

Σχεδιασμός από το 2009
Το προεδρικό διάταγμα δεν είναι κάτι που το Μνημόνιο επέβαλλε. Η ιστορία του κατακερματισμού της Ελλάδας για την «δήθεν» τουριστική ανάπτυξη ξεκινάει πριν από τα μνημονιακά χρόνια. Μάλιστα είναι συνέχεια της κοινής υπουργικής απόφασης 24208/4.6.2009 επί κυβερνήσεως Κ. Καραμανλή. Στην απόφαση αυτή του 2009 πάτησε η σημερινή κυβέρνηση, όπως η ίδια αναφέρει, για να θεμελιώσει τις αποφάσεις της.
Η κυβέρνηση Καραμανλή δημιούργησε το Ειδικό Πλαίσιο Χωροταξικού Σχεδιασμού και Αειφόρου Ανάπτυξης για τον Τουρισμό και, όπως υπογράμμιζε στον τότε νόμο, «για ένα ρεαλιστικό πρόγραμμα δράσης για την επόμενη 5ετία (2009-2014)». Κύριο μέλημα της κυβέρνησης Καραμανλή ήταν να ανοίξουν τον δρόμο σε επιχειρηματίες να επενδύσουν στον τουρισμό, για να «διευθετήσουν ενδεχόμενες συγκρούσεις ως προς την χρήση των φυσικών και πολιτιστικών πόρων και ιδίως ως προς τις χρήσεις γης», διότι, όπως ψήφιζαν, έπρεπε να υπάρχει «δημιουργία κλίματος εμπιστοσύνης των επενδυτών».

Το νερό είχε δοθεί
Στην απόφαση του 2009 έγινε ο διαχωρισμός της Ελλάδας σε διαμερίσματα που είναι πρώτης προτεραιότητας για την «τουριστική» ανάπτυξη. Τυχαία μέσα και σε αυτή την απόφαση βρίσκουμε ολόκληρη παράγραφο που αναφέρεται «στην εξασφάλιση ποσοτικής και ποιοτικής επάρκειας των υδατικών πόρων που προορίζονται για την ύδρευση των περιοχών με προτεραιότητα τουρισμού». Εδώ φαίνεται ξεκάθαρα ότι οι περιοχές που ανήκουν στον χάρτη «τουρισμού» θα έχουν προτεραιότητα, αντί αυτών που, μπορεί να έχουν νερό, αλλά δεν είναι ελκυστικές για τους επενδυτές.
Στην ίδια παράγραφο διαβάζουμε το σχέδιο της διαχείρισης νερού στα νησιά: «Ειδικότερα για τις περιοχές που είναι από την φύση τους ελλειμματικές σε υδατικούς πόρους προωθούνται δράσεις εξασφάλισης κατάλληλης ποιότητας νερού μέσω ανακύκλωσης ή αφαλάτωσης». Πρέπει κανείς να είναι αφελής, για να μην καταλαβαίνει ότι το 2009 ξεκίνησε η παράδοση της χώρας και ειδικά του νερού με «αθώους» νόμους, ενώ σήμερα ισραηλινές εταιρείες έχουν μπει στο παιχνίδι, καταρχάς για την υδροδότηση των νησιών του Αιγαίου, με το Μνημόνιο συνεργασίας που έχει υπογράψει η Ελλάδα με το Ισραήλ και την Κύπρο.

Η κρίση ως αφορμή;
Βλέποντας από κάτοψη τα πολιτικά παιχνίδια που παίζονταν σε εποχές προ Μνημονίου και μετά Μνημονίου, για άλλη μια φορά διαπιστώνεις ότι το παιχνίδι το είχαν στα μέτρα τους κομμένο και ραμμένο. Η ιστορία θα δείξει αν τελικά το «Γη και Ύδωρ», που έδωσαν όλες οι κυβερνήσεις από το 2011 και μετά, ήταν λόγω κρίσης ή η κρίση ήταν η καλύτερη αφορμή για να γίνουν πραγματικότητα όλα όσα κρυφά σχεδίαζαν από τους ανυποψίαστους πολίτες. Το σίγουρο είναι ότι σε πολύ μικρό χρονικό διάστημα η Ελλάδα που γνωρίζαμε δεν θα έχει καμία σχέση με αυτό που έχουν σκοπό να υλοποιήσουν.

Οι Έλληνες, από αύριο κιόλας, το δάσος που θεωρούσαν αμετακίνητο, τους αρχαιοελληνικούς θησαυρούς που θεωρούσαν ιστορία τους, την θάλασσα που θεωρούσαν περιουσία τους και το νερό που θεωρούσαν δεδομένο όσο και το οξυγόνο τους, με ψηφισμένους νόμους από πολιτικούς που ψηφίστηκαν από Έλληνες πολίτες μετατράπηκαν από δεδομένα με μία υπογραφή απλά σε θεωρία. 


Δευτέρα 17 Φεβρουαρίου 2014

Για την προστασία του Αώου

Βωβούσα (φωτ. Νίκου Παλιολόγου)
Οι κάτοικοι της Τοπικής Κοινότητας Βωβούσας θέλουμε να δηλώσουμε τη ρητή και κατηγορηματική αντίθεσή μας σχετικά με τα όσα προβλέπει η Β’ φάση του σχεδίου Διαχείρισης του Υδατικού Διαμερίσματος Ηπείρου, με αντικείμενο την μεταφορά νερού από την υδρολογική λεκάνη του ποταμού Αώου προς την περιοχή του λεκανοπεδίου Ιωαννίνων.
Θέλουμε να υπογραμμίσουμε ότι κάθε εγχείρημα μεταφοράς νερού από τον ποταμό Αώο και τους παραποτάμους αυτού, καθώς και οποιαδήποτε επέμβαση που αλλοιώνει τον χαρακτήρα του περιβάλλοντος και απειλεί την ευαίσθητη ισορροπία του οικοσυστήματος της περιοχής και του γειτονικού Εθνικού Δρυμού της Βάλια Κάλντα θα έχει να αντιμετωπίσει τη δυναμική και με κάθε μέσο κινητοποίησή μας.
Στην προσπάθεια αυτή η τοπική κοινότητα ζητά την έμπρακτη συμπαράσταση μας...

Το Αρκουδόρεμα στη Βάλια Κάλντα

Το 1988 εκκινεί τη λειτουργία του το ΥΗΕ Πηγών Αώου. Από την ημέρα εκείνη 100 εκ. κυβικά μέτρα νερού τον χρόνο παύουν να ακολουθούν μια διαδρομή χιλιάδων χρόνων. Ο Αώος καταλήγει τα επόμενα χρόνια να είναι παραπόταμος του Ρέματος Βάλια Κάλντα (Αρκουδόρεμα), να μη συναντά, τους θερινούς μήνες (τα τελευταία χρόνια) στην Κόνιτσα, τον Βοϊδομάτη και τον Σαραντάπορο. Οι πληθυσμοί της πέστροφας και του νημάχειλου του ποτάμιου (μπριάνι), φθίνουν συνεχώς. Το ογκωδέστερο ψάρι του ποταμού, το «συρτάρι», είδος συγγενές με τον κέφαλο, έχει εξαφανιστεί. Αντίθετα η καραβίδα, είδος μέχρι πρόσφατα όχι συχνό στον Αώο, έχει πολλαπλασιαστεί. Η πτώση της ροής ελαττώθηκε και η στασιμότητα των υδάτων αυξάνει τη θερμοκρασία του ποταμού μειώνοντας τον αερισμό και την οξυγόνωση των υδάτων. Ο πυθμένας καλύπτεται πια από λάσπη και εμφανίζει ευτροφισμό.
Η Μελέτη περιβαλλοντικών επιπτώσεων των έργων του φράγματος πηγών Αώου έγινε τυπικά, γρήγορα και εκ των υστέρων, ενώ στερείται επιστημονικής εγκυρότητας. Από την άλλη, το Ίδρυμα Γουλανδρή εκπόνησε μελέτη που ζητά μέρος του υδάτινου όγκου του φράγματος να επιστρέψει στη φυσική του ροή. Σε μια περίοδο που διαλύεται η καθημερινότητα της κοινωνικής πλειοψηφίας με τις εφαρμοζόμενες πολιτικές, τα αντανακλαστικά της λαϊκής αντίδρασης δε βρίσκονται στο ύψος των περιστάσεων. Σήμερα, τίθεται και πάλι το θέμα δημιουργίας φράγματος στον Αώο, στην περιοχή άνω της Βωβούσας.
Παρά τη συντριπτική άρνηση φορέων και πολιτών, το αρμόδιο Υπουργείο δεν αίρει, τελεσίδικα, από τους σχεδιασμούς του ένα έργο που θα αποτελέσει τη χαριστική βολή στο ήδη επιβαρυμένο οικοσύστημα της Βόρειας Πίνδου.
Οι επιπτώσεις του ανωτέρω φράγματος δεν χρειάζονται επιστημονικές μελέτες για να τεκμηριωθούν, αφού η απλή παρατήρηση του όγκου υδάτων του Αώου, ιδίως το καλοκαίρι, της υδροπανίδας, της εναπόθεσης ιλύος και του φυτικού ευτροφισμού στον άλλοτε πετρώδη πυθμένα του ποταμού, τις καθιστά εύκολα αντιληπτές. Παράλληλα, οι παρεμβάσεις που απαιτούνται για την κατασκευή του (μεταφορά υλικών, αγωγοί, διάνοιξη δρόμων) θα επιβαρύνουν σε μεγάλο βαθμό το δάσος και το οικοσύστημα σε απόσταση πολύ κοντά στα όρια του δρυμού Βάλια Κάλντα.
Η φραγματοποίηση των εκβολών της Βάλια Κάλντα, που αποτελεί έναν από τους σπουδαιότερους ελληνικούς δρυμούς, θα αποτελέσει την ταφόπλακα ενός μεγάλου τμήματος του Εθνικού Πάρκου Βόρειας Πίνδου και δη του τμήματος Βίκου Αώου που ανακηρύχθηκε Εθνικό Πάρκο το 1973.
Η τοπική κοινωνία δε ζητά απλά να πάψει να υφίσταται το σχέδιο του φράγματος της Βωβούσας, αλλά να εκτιμηθούν οι επιπτώσεις και το νομικό πλαίσιο του ήδη υπάρχοντος φράγματος των Πηγών Αώου.
Για ποιο λόγο υπάρχει τέτοια εμμονή στο συγκεκριμένο έργο; Το θέμα κατασκευής του φράγματος έρχεται και παρέρχεται με αλλεπάλληλες αναβολές και απορρίψεις (1995 από το ΥΠΕΧΩΔΕ και το 2009 από την Τ. Μπιρμπίλη). Ποια είναι η εικόνα που έχουν για αυτό που σήμερα ονομάζουμε Αώο, όσοι επαναφέρουν το θέμα; Υπάρχει εμπεριστατωμένη καταγραφή και μελέτη της ποσότητας υδάτων στο ύψος της Υδροληψίας και γιατί στις προτάσεις και τους υπολογισμούς που τις συνοδεύουν λαμβάνουν υπόψη την παροχή στη σμίξη Αώου, Βοϊδομάτη και Σαραντάπορου; Μπορεί να κατασκευαστεί ένα φράγμα μέσα σε Ζώνη Διατήρησης Οικοτόπων και Ειδών (ΦΕΚ 639/2005) όπου θα διαταράξει κατάντη περιοχές Natura από την Βωβούσα μέχρι την Κόνιτσα;
Και αν, τεχνικά και οικονομικά, το έργο κρίνεται «εφικτό» και κερδοφόρο, βιολογικά και περιβαλλοντικά ο Αώος αντέχει μια τέτοια επέμβαση; Έστω και ενός φράγματος που δεν θα εκτρέπει ποσότητα νερού!
Η ανησυχία γίνεται ακόμη μεγαλύτερη από τη στιγμή που αναμένεται το έργο να προχωρήσει με διαδικασίες fast-track, που σημαίνει ότι θα παρακαμφθούν ακόμα και οι στοιχειώδεις περιβαλλοντικές προϋποθέσεις. Ακόμα και η υποτυπώδης δημόσια διαβούλευση με την τοπική κοινωνία και τους φορείς που διαφωνούν με το έργο αυτό, ήδη θυσιάζεται για την επιτάχυνση της «επένδυσης».
Το έργο δεν μπορεί να χαρακτηριστεί ούτε υποτυπωδώς «αναπτυξιακό» για την τοπική κοινωνία. Ούτε θέσεις εργασίας δημιουργούνται, ούτε αναπτυξιακές υποδομές. Αντιθέτως, καταστρέφεται το περιβάλλον, που αποτελεί βασικό πόρο για τους ντόπιους, που έχουν επενδύσει σε αυτό, με ήπιας έντασης αξιόλογες υποδομές. Κέρδη για λίγους, κέρδη για ΤΕΡΝΑ και ΔΕΗ Ανανεώσιμες και όποιους κρύβονται πίσω τους, είναι το μόνο όφελος της επένδυσης.
Υπερασπιζόμαστε τον τόπο μας και το φυσικό περιβάλλον, ώστε να τα παραδώσουμε στις επόμενες γενιές όπως τα παραλάβαμε. Αντιστεκόμαστε σε μια «ανάπτυξη» που στο επίκεντρο έχει μόνο τους αριθμούς, την κερδοφορία των «μεγάλων» με κάθε κόστος (περιβαλλοντικό, κοινωνικό, πολιτισμικό). Ελπίδα μας η αλληλεγγύη των κινημάτων και η ενεργοποίηση των πολιτών, ώστε να κάνουμε τον αγώνα της προστασίας του Αώου υπόθεση όλων μας….

Τα Μέλη της «Κίνησης για την προστασία του Αώου»



Όποιος συμφωνεί μπορεί να υπογράψει αυτό το ψήφισμα προς το Υπουργείο Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής στην ηλεκτρονική διεύθυνση:

Φωτ. Θοδωρή Αθανασιάδη

Παρασκευή 14 Φεβρουαρίου 2014

Η κρίση των γαϊδάρων

Ο τελευταίος γάιδαρος των Πανω-Σδενών

Μια μέρα εμφανίστηκε σε ένα χωριό ένας άνδρας με γραβάτα. Ανέβηκε σ’ ένα παγκάκι και φώναξε στους χωριανούς ότι θα αγόραζε όλα τα γαϊδούρια που θα του πήγαιναν 100 ευρώ το ένα, και μάλιστα μετρητά. Οι ντόπιοι το βρήκαν λίγο περίεργο, αλλά η τιμή ήταν πολύ καλή και όσοι προχώρησαν στην πώληση γύρισαν σπίτι με το τσαντάκι γεμάτο και το χαμόγελο στα χείλη.
Ο άνδρας με τη γραβάτα επέστρεψε την επόμενη μέρα και πρόσφερε 150 ευρώ για κάθε απούλητο γάιδαρο, κι έτσι οι περισσότεροι κάτοικοι πούλησαν τα ζώα τους. Τις επόμενες ημέρες προσέφερε 300 ευρώ για όσα ελάχιστα ζώα ήταν ακόμα απούλητα, με αποτέλεσμα και οι τελευταίοι αμετανόητοι να πουλήσουν τα γαϊδούρια τους.
Μετά συνειδητοποίησε ότι στο χωριό δεν έμεινε πια ούτε ένας γάιδαρος και ανακοίνωσε σε όλους ότι θα επέστρεφε μετά από μια εβδομάδα για να αγοράσει οποιοδήποτε γάιδαρο έβρισκε έναντι 500 ευρώ!!! Και αποχώρησε...
Την επόμενη μέρα ανέθεσε στον συνέταιρό του το κοπάδι των γαϊδάρων που είχε αγοράσει και τον έστειλε στο ίδιο χωριό, με εντολή να τα πουλήσει όλα στην τιμή των 400 ευρώ το ένα.
Οι κάτοικοι, βλέποντας την δυνατότητα να κερδίσουν 100 ευρώ την επόμενη εβδομάδα, αγόρασαν ξανά τα ζώα τους 4 φορές πιο ακριβά από ότι τα είχανε πουλήσει, και για να το κάνουν αυτό, αναγκάστηκαν να ζητήσουν δάνειο από την τοπική τράπεζα.
Όπως φαντάζεστε, μετά την συναλλαγή οι δύο επιχειρηματίες έφυγαν διακοπές σε έναν φορολογικό παράδεισο της Καραϊβικής, ενώ οι κάτοικοι του χωριού βρέθηκαν υπερχρεωμένοι, απογοητευμένοι, και με τα γαϊδούρια στην κατοχή τους που δεν άξιζαν πλέον τίποτα.
Φυσικά οι αγρότες προσπάθησαν να πουλήσουν τα ζώα, για να καλύψουν τα χρέη. Μάταια. Η αξία τους είχε πατώσει. Η τράπεζα λοιπόν κατάσχεσε τα γαϊδούρια και εν συνεχεία τα νοίκιασε στους πρώην ιδιοκτήτες τους. Ο τραπεζίτης όμως πήγε στον δήμαρχο του χωριού και του εξήγησε ότι, εάν δεν ανακτούσε τα κεφάλαια που είχε δανείσει, θα κατέρρεε και αυτός, και κατά συνέπεια θα ζητούσε αμέσως το κλείσιμο της ανοικτής πίστωσης που είχε με τον Δήμο.
Πανικόβλητος ο δήμαρχος και για να αποφύγει την καταστροφή, αντί να δώσει λεφτά στους κατοίκους του χωριού για να καλύψουν τα χρέη τους, έδωσε λεφτά στον τραπεζίτη, ο οποίος, παρεμπιπτόντως, ήταν κουμπάρος δημοτικού συμβούλου.
Δυστυχώς όμως, ο τραπεζίτης, αφού ανέκτησε το κεφάλαιό του, δεν έσβησε το χρέος των κατοίκων,  ούτε το χρέος του Δήμου, ο οποίος φυσικά βρέθηκε ένα βήμα πριν την πτώχευση.
Βλέποντας τα χρέη να πολλαπλασιάζονται και στριμωγμένος από τα επιτόκια, ο δήμαρχος ζήτησε βοήθεια από τους γειτονικούς Δήμους. Αυτοί όμως του έδωσαν αρνητική απάντηση, γιατί, όπως του είπαν, είχαν υποστεί την ίδια ζημιά με τους δικούς τους γαιδάρους...
Ο τραπεζίτης τότε έδωσε στον δήμαρχο την «ανιδιοτελή» συμβουλή/οδηγία να μειώσει τα έξοδα του Δήμου: λιγότερα λεφτά για τα σχολεία, για το νοσοκομείο του χωριού, για την δημοτική αστυνομία, κατάργηση των κοινωνικών προγραμμάτων, της έρευνας, μείωση της χρηματοδότησης για καινούρια έργα υποδομών. Αυξήθηκε η ηλικία συνταξιοδότησης, απολύθηκαν οι περισσότεροι υπάλληλοι του δημαρχείου, έπεσαν οι μισθοί και αυξήθηκαν οι φόροι.
Ήταν έλεγε αναπόφευκτο, αλλά υποσχόταν με αυτές τις διαρθρωτικές αλλαγές «να βάλει τάξη στη λειτουργία του δημοσίου, να βάλει τέλος στις σπατάλες» και να ηθικοποιήσει το εμπόριο των γαϊδάρων.
Η ιστορία άρχισε να γίνεται ενδιαφέρουσα, όταν μαθεύτηκε πως οι δυο επιχειρηματίες και ο τραπεζίτης είναι ξαδέρφια και μένουν μαζί σε ένα νησί κοντά στις Μπαχάμες, το οποίο και αγόρασαν με τον ιδρώτα τους. Ονομάζονται οικογένεια Χρηματοπιστωτικών Αγορών και με μεγάλη γενναιότητα προσφέρθηκαν να χρηματοδοτήσουν την εκλογική εκστρατεία των δημάρχων των χωριών της περιοχής.
Σε κάθε περίπτωση η ιστορία δεν έχει τελειώσει, γιατί κανείς δεν γνωρίζει τι έκαναν μετά οι αγρότες. Εσύ τι θα έκανες στην θέση τους; Τι θα κάνεις εσύ;

(Μετάφραση από το ιταλικό κείμενο, το οποίο ήταν μετάφραση του γαλλικού και πάει λέγοντας... Φυσικά, τα κείμενα αυτά είναι μεταφρασμένα σε όλες τις γλώσσες, γιατί, ως γνωστό, στην ιστορία αυτή εμπλέκονται επιχειρηματίες, τραπεζίτες, δημοτικές αρχές και φουκαράδες χωρικοί όλου του κόσμου, καθώς όλος ο πλανήτης υπόκειται στους «κανόνες της αγοράς» των γαϊδάρων…)

Τρίτη 11 Φεβρουαρίου 2014

Κυριακή 2 Φεβρουαρίου 2014

Των προγόνων τα βάσανα


Θυμάμαι αμυδρά αυτόν τον δρόμο της μικρής επαρχιακής πόλης. Όχι πολύ μικρής πια, αν κρίνεις από τον κόσμο που κυκλοφορεί στον πεζόδρομο. Είχε λάσπες παλιά, και με τη βροχή, τέτοια βροχή σαν αυτή σήμερα, τα παπούτσια μας είχαν γίνει χάλια. Τώρα έχει ωραία πλακόστρωση, ίσα που νοτίζονται οι σόλες, κι όλα τα μαγαζιά είναι φωτισμένα, οι καφετέριες γεμάτες, ξεχειλίζουν μέχρι έξω τα αναπαυτικά τους καθίσματα. Θα ξεχνούσα την κρίση, αν δεν άκουγα τις βαριές συζητήσεις ανήσυχων ανθρώπων, την ανησυχία τους για το μέλλον. Έχουν καταπληκτικά μενού στις ταβέρνες, μεζέδες για εξερεύνηση, αλλά τίποτε δεν κάνει να μας βγάζει από τον στόχο, που είναι η αποτίμηση των κακών προοπτικών της χώρας και η απόδοση ευθυνών.
Σ’ ένα ανακαινισμένο μαγαζί κοιτάζω τις φωτογραφίες του αγροτικού παρελθόντος, γυναίκες με μαντίλια στα χωράφια, άντρες με τραγιάσκες στο χωριό, κορίτσια στη βρύση με τις στάμνες για νερό, αγόρια ξυπόλητα, κακοντυμένα, κουρεμένα γουλί να χαμογελούν. Δυο γενιές πίσω, ή και μόνο μία, ή ακόμα και οι ίδιοι άνθρωποι που πριν από πενήντα χρόνια πήγαιναν με τα πόδια στο σχολείο, περνώντας από πλημμυρισμένα ρυάκια ξυπόλητοι, και για το Γυμνάσιο έμεναν σε νοικιασμένα καμαράκια δυο-δυο. Τώρα έρχονται με το τζιπ τους από την πρωτεύουσα στο εξοχικό και συναντιούνται επίσης στην ωραία κεντρική καφετέρια για τις ίδιες συζητήσεις. Σαν να μιλάνε από το στόμα τους οι παππούδες κι οι γιαγιάδες τους, οι ταλαιπωρημένοι, ή τα παιδιά που υπήρξαν, όλοι αυτοί που δεν προλάβαιναν μάλλον να παραπονεθούν για τη μοίρα τους, αφού έπρεπε να την παλεύουν νυχθημερόν. Κι έδωσαν τη σκυτάλη στους απογόνους τους, που και χρόνο έχουν, και διάθεση, και πλούσια ποιητική γλώσσα, γεμάτη μεταφορές και παρομοιώσεις.


 Μεγάλος ο μόχθος κι ο πόνος των προγόνων και μας στοιχειώνει ακόμα. Δεν μπορεί να είναι μόνο δική μας τόση δυστυχία. Έχουμε να εκφράσουμε περασμένα πάθη, των προγόνων τα βάσανα. Όλοι αυτοί οι βλοσυροί άνθρωποι πάνω από τα τραπέζια, τα φορτωμένα με τα αγαθά της γης, μαγειρεμένα και σερβιρισμένα έτοιμα, και σε προσιτές τιμές, με τις σόμπες να μην τους αφήνουν να κρυώνουν ούτε στην καρδιά του Γενάρη, τα πουπουλένια μπουφάν να μην τους βαραίνουν τους ώμους καθώς περπατούν, σηκώνουν ωστόσο το βάρος του παρελθόντος. Δεν μπορεί μόνο η κρίση να είναι τόσο ασήκωτη.


 Τι θα έλεγαν οι πρόγονοι, αν μπορούσαν να μας ακούσουν μέσα απ’ αυτές τις φωτογραφίες; Αν μας έβλεπαν από καμιά μεριά τόσο καλοζωισμένους, αλλά βουτηγμένους στην πίκρα και στο παράπονο, τον φόβο και τη δυστυχία; Δεν θα στέκονταν λίγο να μας καμαρώσουν πρώτα, τους τόσο περιποιημένους, καλοντυμένους, ποδεμένους και άνετους απογόνους τους, πιο ψηλούς, πιο καθαρούς, με τη ζωή πιο εύκολη; Δεν θα χαμογελούσαν περήφανα για το κατόρθωμά τους; Θα μας μακάριζαν, κι ύστερα μάλλον θα μας μάλωναν για την τόση γκρίνια. Μπορεί και λίγο να τους ντρεπόμασταν; Μπα, θα τους σνομπάραμε μάλλον… Έτσι φτωχούληδες που θα εμφανίζονταν, δεν θα τολμούσαν καν να μας απευθύνουν τον λόγο.

Οι ασπρόμαυρες φωτογραφίες είναι του Θεσσαλού φωτογράφου Τάκη Τλούπα
Άρθρο της Άννας Δαμιανίδη στην Εφημερίδα των Συντακτών, 28-1-2014
.