Δευτέρα 30 Ιουνίου 2014

Θερινό Σχολείο για τη Βιοποικιλότητα στα Άνω Πεδινά


Το Τμήμα Βιολογικών Εφαρμογών και Τεχνολογιών του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων διοργανώνει Θερινό Σχολείο με θέμα: «Η Βιοποικιλότητα στη θεωρία και στην πράξη» , από τις 22 Ιουνίου έως τις 4 Ιουλίου 2014 στα Άνω Πεδινά Ζαγορίου. Το Θερινό Σχολειό τελεί υπό την αιγίδα του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων, της Ευρωπαϊκής Οικολογικής Ομοσπονδίας (European Ecological Federation) και της Διεθνούς Εταιρείας για τη Βιολογία της Διατήρησης (Society for Conservation Biology). Οι συμμετέχοντες, μεταπτυχιακοί φοιτητές από την Ελλάδα και το εξωτερικό, εκπαιδεύονται πάνω σε πρακτικές δεξιότητες για τη μελέτη της βιοποικιλότητας στο πεδίο, συμπεριλαμβανομένων του σχεδιασμού και της παρακολούθησης, με τη χρήση σύγχρονων και καινοτόμων μεθόδων ανάλυσης δεδομένων που χρησιμοποιούνται στην οικολογία, στο περιβάλλον του Ζαγορίου, το οποίο χαρακτηρίζεται ως ιδιαίτερα υψηλής οικολογικής αξίας .
H διάρκεια του Σχολείου είναι 12 ημέρες και αντιστοιχεί σε 6 πιστωτικές μονάδες ECTS. Το Ίδρυμα Μποδοσάκη χορήγησε ένα σημαντικό ποσό για την έναρξη και τη λειτουργία του Θερινού Σχολείου, δίνοντας τη δυνατότητα υποτροφίας σε έξι (6) υποψηφίους.
Τα μαθήματα του Θερινού Σχολείου πραγματοποιούνται στο κτήριο της Λαμπριαδείου Σχολής, που πλέον εντάσσεται στο Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων και θα λειτουργεί ως Σταθμός Έρευνας Πεδίου με την ονομασία ΠΑ.ΛΑ.Σ.Ε (Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων-Λαμπριάδειος Σταθμός Έρευνας). Αυτός ο Σταθμός αποτελεί κοινό εργαστηριακό πόρο για όλα τα Τμήματα του Πανεπιστημίου και θα αξιοποιείται είτε για τη διοργάνωση σχολείων, είτε για τη στέγαση ερευνητών που θα δραστηριοποιούνται στην περιοχή, είτε ως υποδομή βάσης για τις υπαίθριες ασκήσεις των προπτυχιακών φοιτητών του Πανεπιστημίου. Η οργάνωση τέτοιων εκδηλώσεων φιλοδοξεί να καταστήσει το Σταθμό Έρευνας πόλο έλξης για εγνωσμένου κύρους ερευνητές τόσο από Πανεπιστημιακά Ιδρύματα της Ελλάδας όσο και του εξωτερικού.
Συντονιστής και υπεύθυνος για το Θερινό Σχολείο που πραγματοποιεί το Τμήμα Βιολογικών Εφαρμογών και Τεχνολογιών είναι ο Καθηγητής Τζων Χάλλευ.

Αναρτήθηκε από: epirusgate.blogspot.gr

Σάββατο 21 Ιουνίου 2014

Θερινό ηλιοστάσιο


"Τώρα έχουν κλείσει τα σχολεία. Έχουμε καλοκαίρι.
Μαζεύουμε λουλούδια και τζιτζίκια και γεμίζουμε το γραφείο
του πατέρα και τα τραπέζια όπου σκύβαμε τις νύχτες του
χειμώνα διαβάζοντας λατινικά.
Αντί για αλάτι ρίχνουμε κρυφά δυο φούχτες ήλιο
στο φαΐ που μαγειρεύει η μάνα μας.
Το μεσημέρι δε θα φάει κανένας.
Μέσα στα πιάτα θα γυαλίζει ο ήλιος.
Ο πατέρας θα ‘ναι σοβαρός.
Η μητέρα λυπημένη.
Εμείς θα κάνουμε πως δεν ξέρουμε τίποτα.
Θα κοιτάμε απ’ το παράθυρο τον ήλιο και θα κρυφογελάμε.
Εμείς θα φάμε το φαΐ μας. Κι όταν έρθει μεθαύριο ο χειμώνας,
ακόμα ο ήλιος θα φέγγει στην καρδιά μας.
Άρχισε κείνο το παιχνίδι που ‘χε τελειώσει.
Οι παπαρούνες μέθυσαν από ήλιο
κι έγιναν κόκκινες πεταλούδες που γεμίζουν τον αέρα,
κάθουνται στ’ άσπρο καμπαναριό της μικρής αγροτικής εκκλησιάς
και ζυγιάζουνται στους ώμους των περιστεριών.
Τούτη την ώρα δεν ξέρουμε τίποτα να πούμε- μια κι ο ήλιος
που ξέρει απ’ όλους πιο πολλά μας φωνάζει
να παίξουμε στον κάμπο.


Τώρα δυο λουλούδια και δυο αχτίνες δεν κάνουν τέσσερα.
Κάνουν την ψυχή μας.
Κι ένα τριαντάφυλλο και μια πεταλούδα δεν κάνουν δυο.
Κάνουν ένα Θεό.
Κι ένας Θεός κάνει όλα.
Λοιπόν, η ψυχή μας μαζί με την ψυχή του Θεού πόσα κάνει;
Ο δάσκαλος δεν ξέρει.
Εμείς ξέρουμε πως κάνει: ένα.
Το διαβάσαμε σήμερα στο ανοιχτό βιβλίο του ήλιου,
σήμερα που ξεχάσαμε όλα τα βιβλία."

(Γιάννης Ρίτσος, Όνειρο καλοκαιρινού μεσημεριού)


Ἀνάμεσα στὴν ἰσημερία τῆς ἄνοιξης 
καὶ τὴν ἰσημερία τοῦ φθινοπώρου
ἐδῶ εἶναι τὰ τρεχάμενα νερὰ ἐδῶ εἶναι ὁ κῆπος
ἐδῶ βουίζουν οἱ μέλισσες μὲς στὰ κλωνάρια
καὶ κουδουνίζουνε στ᾿ αὐτιὰ ἑνὸς βρέφους
καὶ ὁ ἥλιος νά! καὶ τὰ πουλιὰ τοῦ παραδείσου
ἕνας μεγάλος ἥλιος πιὸ μεγάλος ἀπ᾿ τὸ φῶς.

(Γιώργος Σεφέρης, Πρωί)

Τρίτη 17 Ιουνίου 2014

Σπλόνος


Η λατινική ονομασία του βοτάνου είναι Verbascum thapsus (Φλόμος ο θάψος).

Ο φλόμος ήταν βότανο γνωστό από την αρχαιότητα. Οι αρχαίοι Έλληνες χρησιμοποιούσαν τη ρίζα του φυτού σε περιπτώσεις αναπνευστικών προβλημάτων, διάρροιας, κράμπας, φλεγμονών των ματιών και ως επουλωτική. Ο Πλίνιος (77 μ.Χ.) αναφέρει πως «τα υποζύγια που δεν υποφέρουν μόνο από βήχα, αλλά και από σπασμένα πλευρά, ανακουφίζονται αν πιουν λίγο από το βότανο αυτό».

Στη λαϊκή ιατρική του τόπου μας γνώριζαν τις θεραπευτικές ιδιότητες του φυτού και το χρησιμοποιούσαν κύρια για διαταραχές του αναπνευστικού. Επίσης μούσκευαν άνθη του φυτού σε ελαιόλαδο για μερικές μέρες και χρησιμοποιούσαν το λάδι κατά της ωτίτιδας υπό μορφή σταγόνων για τα αυτιά.

Στην Κρήτη το βότανο το ονομάζουμε μελισσαντρού. Οι χωρικοί έλεγαν για το φυτό ότι «κλαίει η Μελισσαντρού», γιατί το φυτό έχει την ιδιότητα, όταν κτυπήσεις τον βλαστό με ένα ξυλαράκι, να ρίχνει τα άνθη του μέσα σε 30 έως 60 δευτερόλεπτα. Τα παιδιά κτυπούσαν το φυτό λέγοντας:

«Μελισσαντρού, Μελισσαντρού, Μέλισσα κακομοίρα,

τον άντρα σου σκοτώσανε και τα παιδιά σου πήραν

και συ φορείς τα κίτρινα, βγάλε τα κακομοίρα».



Για εξωτερική χρήση έγχυση εν ψυχρώ του βοτάνου σε ελαιόλαδο είναι εξαιρετικό για να καταπραΰνει και θεραπεύσει κάθε φλεγμένουσα επιφάνεια στην επιφάνεια του δέρματος.

Το αφέψημα των φύλλων βοηθά εξωτερικά σε πλύσεις για περιπτώσεις διάρροιας και δυσεντερίας, για επαλείψεις εγκαυμάτων, κνησμών ή λειχήνων, ενώ το ίδιο αφέψημα είναι καθαρτικό, υπακτικό. Τονώνει και καθαρίζει τα μάτια και κατευνάζει τις φλεγμονές των βλεφάρων.

Αν και βασικά χρησιμοποιούμε φύλλα και άνθη, οι ρίζες δεν έχουν λίγες ιδιότητες. Οι ρίζες τεμαχισμένες και ξεραμένες γίνονται πολύ καλό διουρητικό αφέψημα, το οποίο είναι εξ ίσου αποτελεσματικό κατά των παθήσεων του στήθους, κατά του βήχα και κατά της υπερβολικής βλέννας, των φλεγμονών του στόματος και του λάρυγγα.

Άλλες χρήσεις:

Ο φλόμος χρησιμοποιούνταν σε έγχυμα για κρυολογήματα στα βόδια, όπως επίσης για τα σκουλήκια (ταινία).

Τα φύλλα χρησιμοποιούνταν για να παχαίνουν τα πουλερικά.

Τα μαλλιαρά φύλλα τα τοποθετούσαν για ζέστη μέσα στις κάλτσες.

Σε έγχυμα χρησιμοποιούσαν τα άνθη του, για να βάψουν τα μαλλιά τους χρυσά.

Οι στάχτες από το φλόμο χρησιμοποιούνταν για να φτιάξουν σαπούνι που επαναφέρει το φυσικό χρώμα των μαλλιών.

Παράλληλα το χρησιμοποιούσαν για τη δημιουργία χρωστικής που βάφει τα υφάσματα κίτρινα, πορτοκαλί ή καφέ.

Τα φύλλα τα χρησιμοποιούσαν στο παρελθόν ως υποκατάστατο του καπνού, ενώ το τριχωτό χνούδι από τα φύλλα το χρησιμοποιούσαν για να φτιάχνουν φυτίλια για τις λάμπες πετρελαίου.


Δευτέρα 9 Ιουνίου 2014

Παραδοσιακές συνταγές

Συμιγδαλένιος χαλβάς
Η ελληνική κουζίνα διαθέτει μεγάλη παράδοση, που σχετίζεται και με την πλούσια ιστορία του τόπου, και μεγάλη ποικιλία, χάρη στον φυσικό πλούτο του.
Η μαγειρική, ακόμα κι όταν πρόκειται για παραδοσιακές συνταγές, κρύβει πάντα κάτι το απρόβλεπτο. Οι σταθερές δομές στη μαγειρική συνυπάρχουν με τις προσωπικές επιλογές και δοκιμές.
Έτσι λοιπόν, κάθε παραδοσιακή συνταγή δεν είναι ένα αυστηρό “μνημόνιο” ενεργειών, αλλά μια δυναμική πραγματικότητα, που σχετίζεται με τις απαντήσεις που δίνονται κάθε φορά στο “πώς” και το “γιατί” κάθε συνταγής. Με αυτή τη δημιουργική διάθεση η Ρίτα συγκεντρώνει και δοκιμάζει παραδοσιακές συνταγές, όπως ο χαλβάς στις φωτογραφίες.

Ο χαλβάς είναι δημοφιλές γλύκισμα το οποίο συναντάται σε διάφορες παραλλαγές σε όλες τις χώρες των Βαλκανίων, αρκετές της Μεσογείου και αρκετές της Μέσης Ανατολής, μέχρι και την Ινδία και το Πακιστάν. Πρώτες ύλες για το χαλβά είναι συνήθως κάποια λιπαρή ουσία, άμυλο και γλυκαντικές ουσίες. Μέσα στο χαλβά ή σαν διακόσμηση προστίθενται συνήθως διάφοροι ξηροί καρποί και αρωματικές ουσίες.
Η ονομασία του φαίνεται να προέρχεται από την αραβική ρίζα hulw, που σημαίνει γλυκό. Η προφορά της λέξης στις χώρες αυτές είναι περίπου ίδια, ωστόσο οι παραλλαγές ξεχωρίζονται από την όψη και την υφή. Δεν είναι γνωστό πότε ακριβώς μπήκε στην Ελλάδα, πιθανολογείται ότι πέρασε στην ελληνική κουζίνα προς το τέλος του 12ου αιώνα.


Πέμπτη 5 Ιουνίου 2014

Πεινασμένοι για Γη


 
Ο κόσμος αλλάζει, αλλά οι βασικές δομές παραμένουν οι ίδιες. Στηρίζονται στην εκμετάλλευση των “αδυνάτων” από του “δυνατούς”. Πρόκειται για μια νέου τύπου φεουδαρχία (σε όλες τις χώρες) και μια νέα αποικιοκρατία (στις πιο αδύναμες οικονομικά χώρες), όπως φαίνεται και από το παρακάτω κείμενο.

Ένα σύστημα που ταΐζει τις εταιρείες κι όχι τους ανθρώπους

Γιατί ο κόσμος είναι όλο και πιο πεινασμένος; Επειδή οι μικροί αγρότες χάνουν την πρόσβαση στις γεωργικές εκτάσεις. Σύμφωνα με την GRAIN, διεθνή μη κερδοσκοπική οργάνωση για την υποστήριξη των μικρών αγροτών, οι μικροί γεωργοί συνήθιζαν να παράγουν το μεγαλύτερο μέρος της παγκόσμιας παραγωγής τροφίμων, ωστόσο, πλέον κατέχουν μόλις το 25% της γεωργικής γης. Τα εταιρικά και εμπορικά καλλιεργήσιμα εδάφη, οι μεγάλες επιχειρήσεις βιοκαυσίμων και οι κερδοσκόποι εκτοπίζουν τους μικρούς γεωργούς από τη γη τους.
«Οι μικροί γεωργοί χάνουν της γη τους με αυξανόμενους ρυθμούς. Πρόκειται για μια αγροτική αντι-μεταρρύθμιση» εξηγεί ο Henk Hobbelink, συντονιστής της GRAIN. «Η συντριπτική πλειοψηφία των οικογενειών που ασχολούνται με την αγροτική παραγωγή κατέχουν σήμερα λιγότερα από δυο εκτάρια γης για τις καλλιέργειες τους και το μερίδιο αυτό συρρικνώνεται συνεχώς» τονίζει μιλώντας στο IPS. «Αν δεν γίνει κάτι δραστικό για να αντιστραφεί αυτή η τάση, ο κόσμος θα χάσει κάθε ικανότητα να θρέφει τον εαυτό του».
Η έκθεση της GRAIN «Hungry for Land» («Πεινασμένοι για Γη») περιλαμβάνει νέα στοιχεία που δείχνουν ότι οι μικρές καλλιέργειες καταλαμβάνουν λιγότερο από το 25% της καλλιεργήσιμης γης παγκοσμίως και μόλις το 17% αν εξαιρεθούν οι αντίστοιχες εκτάσεις σε Ινδία και Κίνα. Παρ’ όλα αυτά οι μικροκαλλιεργητές εξακολουθούν να παρέχουν το μεγαλύτερο μέρος της παραγωγής τροφίμων καθώς είναι πολύ πιο παραγωγικοί από τους μεγάλους εταιρικούς συνεταιρισμούς.
Σύμφωνα με τις καταγραφές της έκθεσης, αν όλοι οι εκμεταλλευτές γης στην Κεντρική Αμερική έφταναν σε παραγωγικότητα τους μικροκαλλιεργητές, η περιοχή θα παρήγαγε τρεις φορές περισσότερο φαγητό.
«Κάθε μέρα βρισκόμαστε αντιμέτωποι με απέλαση από τη γη μας. Είναι κάτι που γίνεται συστηματικά» δηλώνει η Μαρίνα Ντος Σάντος, μέλος του Εθνικού Συντονισμού του Κινήματος των Ακτημόνων της Βραζιλίας. «Θέλουμε γη, για να ζούμε και να παράγουμε. Αυτό είναι το δικαίωμά μας και το διεκδικούμε, ενάντια στην αρπαγή της γης από τις μεγάλες εταιρείες, που το μόνο που επιδιώκουν είναι η κερδοσκοπία».
Το 2014 είναι το Παγκόσμιο Έτος της Αγροτικής Οικογένειας και ο Οργανισμός Ηνωμένων Εθνών για τη Διατροφή και τη Γεωργία (FAO) καθώς και πολλοί ειδικοί αναγνώρισαν τη σημασία των μικρών γεωργικών επιχειρήσεων για τη σίτιση του κόσμου. Ωστόσο, υπερεκτιμούν την έκταση που καλλιεργείται από μικροκαλλιεργητές.
«Δεν μπορούσα να πιστέψω στα αυτιά μου, όταν ο FAO ανακοίνωσε ότι οι μικροκαλλιεργητές διαχειρίζονται το 70% του συνόλου των γεωργικών εκτάσεων. Αυτό έρχεται σε πλήρη αντίθεση με την εμπειρία της GRAIN», δήλωσε ο Hobbelink.
Οι ερευνητές της οργάνωσης έψαξαν μέσα σε βουνά δεδομένων σε όλες της χώρες, καθώς και τις ίδιες τις στατιστικές του FAO, αναζητώντας τους ιδιοκτήτες των γεωργικών εκτάσεων. Σε αρκετές χώρες είναι δύσκολο να προσδιορίσει κανείς το ιδιοκτησιακό καθεστώς των αγροτικών εκτάσεων, ενώ υπάρχουν και διαφορετικοί ορισμού για το πώς προσδιορίζεται μια μικρή φάρμα ή ένα οικογενειακό αγρόκτημα. Μερικά γιγαντιαία εταιρικά αγροκτήματα θεωρούνται οικογενειακές επιχειρήσεις.
«Η έκθεσή μας περιγράφει πώς κάναμε την ανάλυσή μας. Ελέγξαμε τα ευρήματά μας από διαφορετικές πηγές και τα δικά μας αποτελέσματα είναι πιο κοντά στην πραγματικότητα από τον αριθμό που δίνει ο FAO», τονίζει Hobbelink.
«Πρόκειται για μια σημαντική έκθεση και καταλήγει σε αντίστοιχα συμπεράσματα με τη δική μας έρευνα» τονίζει ο Frederic Mousseau, διευθυντής της Oakland Institute, ενός think tank με έδρα τις ΗΠΑ που ασχολείται με θέματα γης διεθνώς. «Οι μικροί καλλιεργητές μπορούν να τροφοδοτήσουν τα μελλοντικά εννέα δισεκατομμύρια ανθρώπων στον πλανήτη, εάν έχουν τη γη» σημειώνει ο Mousseau στο IPS.
«Το σημερινό παγκόσμιο σύστημα τροφίμων έχει συσταθεί για να παρέχει καύσιμα και τρόφιμα για τις δυτικές αγορές. Όχι για να ταΐζει τους ανθρώπους» σημειώνει.
Η Ζιμπάμπουε είχε επικριθεί σκληρά από τη διεθνή κοινότητα για την ανακατανομή της γης στους μικροκαλλιεργητές το 2000. Τώρα παράγει πάνω από το 90% των τροφίμων που χρειάζεται η χώρα, σε σύγκριση με το 60%-70% που παρήγαγε πριν από το 2000. «Οι περισσότερες γυναίκες κατέχουν πλέον τη γη τους, κάτι που είναι κλειδί για την επισιτιστική κυριαρχία» τονίζει η Elizabeth Mpofu, γενική συντονίστρια της οργάνωσης La Via Campesina.
«Από τη στιγμή που ξέσπασε η επισιτιστική κρίση του 2008-2009, από τη Wall Street έως τα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα, υπήρξε μια βιασύνη να αγοραστούν χωράφια σε όλο τον κόσμο» εξηγεί ο Mousseau. Υπολογίζεται ότι περίπου 250 εκ. εκτάρια στις αναπτυσσόμενες χώρας κατέληξαν στα χέρια εταιρειών μεταξύ του 2000 και του 2011. Το ίδιο συνέβη στις ΗΠΑ.
Σε πολλές περιοχές του κόσμου η τιμή της γης ανέβηκε κατακόρυφα, ωθώντας πολλούς αγρότες να την εγκαταλείψουν. «Στις ΗΠΑ το μεγαλύτερο ποσοστό εκτάσεων ανήκει σε εταιρικά συγκροτήματα που προσλαμβάνουν εργάτες και όχι αγρότες» σημειώνει ο Mousseau.
Οι επενδυτές βλέπουν τη γη ως μια ασφαλή επένδυση, ειδικά στις ΗΠΑ, που δίνονται μεγάλες επιδοτήσεις στις καλλιέργειες. Ως αποτέλεσμα, ένα κεφάλαιο περίπου 10 δισ. δολαρίων είναι έτοιμο να επενδυθεί στην αγορά γης, σύμφωνα με την έκθεση του Oakland Institute «Down on the Farm» («Κάτω στα χωράφια»). Επιπλέον, τονίζεται ότι κατά τα επόμενα 20 χρόνια περίπου 400 εκ. Στρέμματα, ή περίπου το ήμισυ του συνόλου των γεωργικών εκτάσεων των ΗΠΑ, θα αλλάξουν χέρια, όταν η σημερινή γενιά θα αρχίσει να συνταξιοδοτείται. «Οι επενδυτές περιμένουν ανυπόμονα να αγοράσουν» καταλήγει η έκθεση.
Σύμφωνα με τον Mousseau, αυτά θα είναι άσχημα νέα για την παραγωγή τροφίμων, τη γεωργία, το περιβάλλον και την οικονομία. «Οι ΗΠΑ αλλά και πολλές άλλες χώρες κάνουν προπαγάνδα ότι η εμπορική, μεγάλης κλίμακας γεωργία θα ταΐσει τον κόσμο, θα δημιουργήσει θέσεις εργασίας και θα συμβάλει στην ανάπτυξη της οικονομίας. Αντ’ αυτού, οι κυβερνήσεις θα έπρεπε να ευνοούν τους μικρούς αγρότες κι όχι τις εταιρείες».
«Τα στοιχεία πολλών μελετών δείχνουν ότι οι μικροί γεωργοί παράγουν περισσότερα τρόφιμα με πιο οικολογικό τρόπο, που δεν βλάπτει το έδαφος και το νερό, και με πολύ χαμηλότερες εκπομπές CO2» σημειώνει ο Hobbelink. «Οι μικροί γεωργοί δίνουν σε κάθε εκτάριο της πολύτιμης γης τους όλη την προσοχή και τη φροντίδα τους».


Δευτέρα 2 Ιουνίου 2014

Καλό καλοκαίρι!

Το καλοκαίρι μπήκε κρύο και βροχερό.
Η βλάστηση οργιάζει. Γεμίζει με πράσινο και με άλλα, ζωντανά χρώματα το χωριό.

 Το πράσινο καλύπτει τοίχου και κορμούς δέντρων και υποτάσσει το ανθρωπογενές περιβάλλον.
"Ό, τι με γέλασε κι ό,τι με κέρασε
πικρό κρασί και άχρηστους κανόνες
θα ηττηθεί απ' ό,τι πιο αδύναμο
από τη χλόη που σκεπάζει ερειπιώνες"
τραγουδάει ο Αγγελάκας.

Μέχρι και το τσιμέντο στους αρμούς υποχωρεί κι ένα κίτρινο λουλούδι χρωματίζει το γκρίζο.

Το σούρουπο, ωστόσο, επιμένει να θυμίζει άλλους μήνες.
Τα φώτα στην ομίχλη του δειλινού μεταμορφώνονται. Μοιάζουν με μικρές φωτιές ή με τεράστια κεριά. "Περί λύχνων αφάς" (Κοντά στο άναμμα των λυχναριών) ήταν η έκφραση που δήλωνε αυτή την ώρα παλιότερα.