Για την προστασία του Αώου

Του Γιώργου Παπαχριστοδούλου

Τη δυνατότητα για κοινωνική διεύρυνση του μετώπου ενάντια στην εκτροπή του νερού από τις πηγές Αώου είτε προς την Παμβώτιδα είτε για την παραγωγή υδροηλεκτρικής ενέργειας ανέδειξε η ημερίδα που διοργανώθηκε το πρωί της Κυριακής 31 Μαρτίου στην Κόνιτσα, με πρωτοβουλία του Κέντρου Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης Κόνιτσας-Πραμάντων, του τοπικού Δήμου και της Επιτροπής Πρωτοβουλίας Πολιτών για την προστασία του Αώου. Ενδεικτικό της δυναμικής το γεγονός ότι έδωσαν το παρών πάνω από 100 άτομα τόσο από την Κόνιτσα όσο και τις γύρω περιοχές.

Το περιβαλλοντικό κόστος από την κατασκευή και λειτουργία του έργου είναι μεγαλύτερο από το όποιο όφελος προκύψει από την παραγωγή υδροηλεκτρικής ενέργειας, ενώ παράλληλα απομακρύνεται η δυνατότητα για «ήπια ανάπτυξη» της περιοχής που περικλείεται από το Εθνικό Πάρκο Βίκου-Αώου, τόνισε εκ μέρους του Φορέα ο περιβαλλοντολόγος Θανάσης Κοράκης. Αποψιλώσεις δασικών εκτάσεων, διάνοιξη δρόμων, όχληση που θα προκληθεί στα είδη, κίνδυνος εξαφάνισης προστατευόμενων ειδών, όπως η βίδρα, επικάλυψη πυθμένα της τεχνητής λίμνης που θα δημιουργηθεί στο σημείο εκτροπής με φερτά υλικά, στέρηση των παραποτάμιων οικοσυστημάτων από τα πλημμυρικά φαινόμενα που είναι απαραίτητα για τη βιωσιμότητά τους, αποτελούν ορισμένες από τις επιπτώσεις.

Με την επισήμανση ότι στόχος της διαχείρισης μίας προστατευόμενης περιοχής είναι «να αμβλύνει τις διαφωνίες, να εξομαλύνει τις διαφορές» η Ιφιγένεια Κάγκαλου, πρώην πρόεδρος του Φορέα Διαχείρισης της λίμνης Παμβώτιδας, ανέλυσε τη νομοθεσία όσον αφορά τις λεκάνες απορροής, στάθηκε ιδιαίτερα στην ανάγκη για γίνει πράξη τη διασυνοριακή διαχείριση των νερών του Αώου (σ.σ. εκβάλλει στην Αδριατική), όπως άλλωστε προβλέπεται από την ευρωπαϊκή νομοθεσία («κάποτε πρέπει να συνεννοηθούμε με τους ανθρώπους που είναι δίπλα μας») και παράλληλα να επιτευχτεί, ως το 2015, ο στόχος της κοινοτικής οδηγίας-πλαισίου για τα νερά (3000/60) για «καλή οικολογική κατάσταση» των υδάτινων οικοσυστημάτων. Επιτυγχάνεται κάτι τέτοιο, εάν γίνει η εκτροπή του Αώου; Όχι, καθότι «το πολυδύναμο έργο της εκτροπής προκαλεί α) μείωσης ροής και άρα μείωση της απορροής, β) μείωση του ζωτικού χώρου, γ) μείωση της ικανότητας να ζήσουν όλοι οι οργανισμοί, δ) διευθέτηση και τροποποίηση της κοίτης, ε) μείωση της υπόγειας υδροφορίας, στ) μετατροπή του Αώου από Υδάτινο Σύστημα σε Ιδιαίτερα Τυροποποιημένο Υδάτινο Σώμα (ΙΤΥΣ) με βάση την οδηγία». Όπως εξήγησε η κα Κάγκαλου, η μετατροπή σε ΙΤΥΣ οδηγεί σε μείωση της ανανεωτικής ικανότητας του ποταμού, «άρα αυξάνεται η αβεβαιότητα» και ταυτόχρονα μειώνονται οι προσδοκίες όσον αφορά τον στόχο να επιτευχτεί καλή οικολογική κατάσταση.

«Δεν μπορούμε να απομονώνουμε το ποτάμι, προσεγγίζοντάς το ως κυβικά νερού και να το κατατεμαχίζουμε ανάλογα με τις προσεγγίσεις μας, που είναι οικονομικές», σημείωσε από την πλευρά του ο Βασίλης Νιτσιάκος, καθηγητής Κοινωνικής Λαογραφίας στο Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων, αναλύοντας τις πολιτιστικές και ανθρωπολογικές όψεις που εμφανίζονται σε όλος το μήκος του Αώου, από τις πηγές στη Βωβούσα ως τις εκβολές στο Φίερι της Αλβανίας. Πρόκειται για «ένα πολιτιστικό σύστημα το οποίο δεν είναι παραγωγικό, αλλά πολιτιστικό και στο οποίο έχουν χαραχτεί συλλογικές μνήμες και η τοπική ταυτότητα. Εάν εκλείψει η βάση αυτού του συστήματος, εξαλείφεται η συλλογική μνήμη και κατ’ επέκταση η τοπική ταυτότητα». Ο Αώος «δεν είναι κυβικά νερού, δεν είναι μία κοίτη νερού. Είναι ένας ποταμός που έχει διαμορφώσει ταυτότητες, είναι πολυπολιτισμικός και πολυεθνικός αφού περνά δυο χώρες, ένας ποταμός που πάνω του μιλιούνται πάρα πολλές γλώσσες», συμπλήρωσε κι ανέφερε, ως παράδειγμα, πρόσφατη έρευνα, που δείχνει πως υπάρχει ένα μουσικό συνεχές, συνυφασμένο με τον Αώο, από τη Βωβούσα ως την Πρεμετή.

Με χαλκευμένα στοιχεία

Κατά τη διάρκεια της ημερίδας αποκαλύφτηκε ακόμη ότι ΤΕΡΝΑ και ΔΕΗ ΑΝΑΝΕΩΣΙΜΕΣ επιχειρούν να νομιμοποιήσουν την εκτροπή με χαλκευμένα στοιχεία, υποστηρίζοντας ότι θα χρησιμοποιηθεί μόλις το 3,3% της παροχής του Αώου. Όπως τονίστηκε, κάτι τέτοιο δεν αληθεύει, καθώς η κοινοπραξία υπολογίζει την παροχή στο σημείο όπου ο Αώος περνά στην Αλβανία και όχι στο σημείο εκτροπής! Κι αυτό, όταν είναι γνωστό ότι, ρέοντας προς την Κόνιτσα, ο ποταμός υποδέχεται τα νερά του Βοϊδομάτη και του Σαραντάπορου...

Πηγή: www.protectaoos.blogspot.com