Βάλσαμο

Βλαστός όρθιος, ισχυρός, πολύκλαδος.

Φύλλα ελλειπτικά, μικρά, επιμήκη, με στίγματα διαφανή, τα οποία αποτελούνται από μεγάλους ελαιογόνους αδένες και με τα περιθώριά τους να ορίζονται από μαύρους αδένες.

Είναι το υπερεικόν των αρχαίων Ελλήνων, το hypericum των Λατίνων, το λειχηνόχορτο, το σπαθόχορτο, το βοτάνι των πληγών, το βοτάνι των γυναικών, το χελωνόχορτο, το βοτάνι του Προδρόμου.

Ο ρόλος του γνωστός από πολύ-πολύ παλιά.

Τα γραπτά κείμενα από αρχαιοτάτων χρόνων μέχρι σήμερα πάμπολλα.

Η θέση του στις δοξασίες των λαών ξεχωριστή.

Οι προφορικές παραδόσεις που έχουν βρεθεί καταγεγραμμένες και αυτές πάμπολλες.

Το χρησιμοποιούσαν οι Έλληνες, οι Πέρσες, οι Άραβες, οι Λατίνοι.

Έτσι στην πορεία των χρόνων η λέξη "βάλσαμο" αποκτά την έννοια της ανακούφισης από κάθε πόνο. Ήταν το βαλσαμόχορτο που επούλωνε τις πληγές των τραυματισμένων από σπαθιά κατά την αρχαιότητα. Ήταν το βάλσαμο των αρχαίων Σπαρτιατών. Ήταν το βάλσαμο των ανθρώπων των μεσαιωνικών χρόνων, που γιάτρευε: την αμηνόρροια, τους πυρετούς, την πλευρίτιδα, την υδρωπικία, την χρόνια καταρροή, τη μανία, την επιληψία, τις πληγές, τα έλκη.

Το βαλσαμόχορτο σήμερα χρησιμοποιείται:

1) για τη θεραπεία νευρικών και συναισθηματικών διαταραχών, κάτι που τα τελευταία χρόνια οδήγησε ειδικά στις Η.Π.Α στην αλόγιστη χρήση του υπό μορφή χαπιών για την αντιμετώπιση της κατάθλιψης και έφτασε να ονομάζεται "εναλλακτικό Prozac". Οπωσδήποτε το βαλσαμόχορτο βοηθά ουσιαστικά στην αντιμετώπιση των μορφών της κατάθλιψης. Αυτό έχει επιβεβαιωθεί και σε πρόσφατες έρευνες τόσο στην Ευρώπη, όσο και στην Αμερική. Και είναι γεγονός ότι φαίνεται να είναι πιο ασφαλές από τα αντικαταθλιπτικά φάρμακα.

2) για ήρεμο και αναζωογονητικό ύπνο, καθώς και για την θεραπεία της αυπνίας.

3) για την προστασία των κυττάρων του εγκεφαλικού φλοιού. Σε in vitro έρευνες έχει φανεί ότι το βαλσαμόχορτο έχει νευροπροστατευτικές ιδιότητες στα κύτταρα του εγκεφαλικού φλοιού.

4) για την προστασία από την νόσο Αλτσχάιμερ, καθώς φαίνεται να καθυστερεί την εμφάνιση της νόσου. Ίσως μελλοντικά -λένε οι ερευνητές- να συμβάλει και στη θεραπεία της.

5) για τον έλεγχο της ελαφριάς επιληψίας.

6) για την θεραπεία τοπικών φλεγμονών, καθώς ανακουφίζει από τη φαγούρα του δέρματος και από τις φλεγμονές οι οποίες έχουν προέλθει από νευροδερματίτιδες.

Για το βαλσαμόχορτο, που χρησιμοποιείται εδώ και 2.500 χρόνια σαν θεραπευτικό βότανο, με αναμφισβήτητα θεραπευτικά αποτελέσματα, δεν έχει καταγραφεί καμία σοβαρή παρενέργεια, ούτε καν στη Γερμανία, που καταναλώνονται εκατομμύρια δόσεις κάθε μέρα. Ποτέ δεν έχει αναφερθεί κάποια τοξικότητα υπερδοσολογία ή σοβαρή παρενέργεια. Υπάρχουν όμως κάποιες προφυλάξεις που πρέπει οπωσδήποτε να παίρνουμε για το βαλσαμόχορτο.

Η πιό γνωστή παρενέργεια του βαλσαμόχορτου είναι η φωτοτοξικότητά του. Η φωτοτοξικότητά του είχε παρατηρηθεί από αρχαιοτάτων χρόνων και οι πρώτοι που την παρατήρησαν ήταν οι βοσκοί. Οι βοσκοί παρατήρησαν ότι κάποια πρόβατα που είχαν λεπτότερο δέρμα και λιγότερο τρίχωμα προσβάλλονταν πολύ πιο εύκολα από αυτά που είχαν παχύ τρίχωμα και πιο σκληρό δέρμα, όταν έβοσκαν βαλσαμόχορτο. Αυτό συνέβαινε και συμβαίνει, διότι το ηλιακό φως επιδρά με τις υπερικίνες του βοτάνου. Ωστόσο, όταν κάποιος χρησιμοποιεί μικρές δόσεις από το βότανο, δεν αντιμετωπίζει πρόβλημα.

Και πως το χρησιμοποιούμε;

Εκεί, στα μέσα του καλοκαιριού, θα το βρούμε παντού ανθισμένο. Τα κίτρινά του άνθη φαίνονται από μακρυά. Συλλέγουμε τις ανθισμένες κορυφές μαζί με φύλλα και βλαστούς. (Όταν συλλέγουμε κάτι από τη φύση, πάντα παίρνουμε όσο χρειαζόμαστε και πάντα, μα πάντα, πρέπει να σκεφτόμαστε ότι και την άλλη χρονιά θα χρειαστούμε. Έτσι πάντα πρέπει να μένουν τα άνθη που θα γίνουν ο σπόρος της επόμενης χρονιάς)

Τα αποξηραίνουμε στον ήλιο τα τοποθετούμε σε σκουρόχρωμα βάζα ή σε λινατσένια σακουλάκια και τα αποθηκεύουμε σε σκοτεινό και ξηρό μέρος για όλο τον χειμώνα.

Αν έχουμε χρόνο και υπομονή, κρατάμε 120g από τις ανθισμένες κορυφές για κάθε μισό λίτρο ελαιόλαδο και παρασκευάζουμε βαλσαμέλαιο.

Το βαλσαμέλαιο γίνεται με έγχυση των λουλουδιών σε ελαιόλαδο και απευθείας έκθεση στον ήλιο για περίπου έξι εβδομάδες. Θα καταλάβουμε ότι είναι έτοιμο, όταν θα έχει πάρει ένα παχύ κόκκινο χρώμα. Αφού το στραγγίσουμε με ένα τουλπάνι ή ψιλό σουρωτήρι, το τοποθετούμε σε σκουρόχρωμο μπουκάλι και το αποθηκεύουμε σε δροσερό ξηρό μέρος.

Το βαλσαμέλαιο είναι ένα λάδι αμέσου ανάγκης και δεν πρέπει να λείπει από κανένα σπίτι: Μικρά τραύματα, μικρά εγκαύματα, μολύνσεις, πονοκέφαλοι, άγχος, φαγούρες, φλεγμονές, τσιμπήματα εντόμων, μπορούν να αντιμετωπιστούν άμεσα με βαλσαμέλαιο.

Ας δούμε τώρα και μερικές εφαρμογές αυτού του βοτάνου, που δικαίως έχει χαρακτηριστεί ως το βάλσαμο του σώματος και της ψυχής:

1) Κρυολόγημα:

για να προλάβουμε το κοινό κρυολόγημα απλά πίνουμε συχνά αφέψημα ή έγχυμα βαλσαμόχορτου μέσα στην διάρκεια του χειμώνα. Αν ήδη έχουμε κρυολόγημα, πίνουμε ένα φλιτζάνι έγχυμα βαλσαμόχορτου πριν πάμε για ύπνο. Αν έχουμε ερεθισμένο λαιμό κάνουμε γαργάρες με έγχυμα βασλαμόχορτου...

2) Εμμηνόπαυση:

το βαλσαμόχορτο είναι ένα από τα πιο αποτελεσματικότερα βότανα στην παροχή βοήθειας στις γυναίκες που βρίσκονται στην εμμηνόπαυση. Έτσι δύο με τρία φλυτζάνια έγχυμα βαλσαμόχορτου την ημέρα, μειώνει τις εφιδρώσεις, την ευερεθιστότητα τις αϋπνίες, την νευρικότητα και μπορεί να εξαλείψει την κατάθλιψη.

3) Κατάθλιψη:

Οι έρευνες έχουν δείξει ότι το βαλσαμόχορτο μπορεί να βοηθήσει αποτελεσματικά στην θεραπεία της ήπιας κατάθλιψης.

4) Αϋπνία:

Αν υποφέρουμε από αϋπνίες, το βαλσαμόχορτο μπορεί να μας βοηθήσει.

Κάνουμε έγχυμα από το βότανο και πίνουμε ένα έως τρία φλιτζάνια την ημέρα, πίνοντας το ένα φλιτζάνι λίγο πριν κοιμηθούμε...

Θα μας βοηθούσε και πάρα πολύ ένα ζεστό μπάνιο με βαλσαμόχορτο λίγο πριν να ξαπλώσουμε: Στο νερό της μπανιέρας μας σταλάζουμε μερικές σταγόνες από αιθέριο έλαιο βαλσαμόχορτου και απολαμβάνουμε τις ευεργετικές του ιδιότητες.

Στο βαλσαμόχορτο (όπως βέβαια και σε όλα τα βότανα) δεν πρέπει να γίνεται κατάχρηση και να ακολουθούνται οι υποδείξεις των ειδικών, γιατί ακόμα και η υπερβολική κατανάλωση νερού μπορεί να επιφέρει προβλήματα...

πηγή: http://botanologia.blogspot.gr/

Θερινό Σχολείο για τη Βιοποικιλότητα στα Άνω Πεδινά

Το Τμήμα Βιολογικών Εφαρμογών και Τεχνολογιών του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων διοργανώνει Θερινό Σχολείο με θέμα: «Η Βιοποικιλότητα στη θεωρία και στην πράξη» , από τις 22 Ιουνίου έως τις 4 Ιουλίου 2014 στα Άνω Πεδινά Ζαγορίου. Το Θερινό Σχολειό τελεί υπό την αιγίδα του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων, της Ευρωπαϊκής Οικολογικής Ομοσπονδίας (European Ecological Federation) και της Διεθνούς Εταιρείας για τη Βιολογία της Διατήρησης (Society for Conservation Biology). Οι συμμετέχοντες, μεταπτυχιακοί φοιτητές από την Ελλάδα και το εξωτερικό, εκπαιδεύονται πάνω σε πρακτικές δεξιότητες για τη μελέτη της βιοποικιλότητας στο πεδίο, συμπεριλαμβανομένων του σχεδιασμού και της παρακολούθησης, με τη χρήση σύγχρονων και καινοτόμων μεθόδων ανάλυσης δεδομένων που χρησιμοποιούνται στην οικολογία, στο περιβάλλον του Ζαγορίου, το οποίο χαρακτηρίζεται ως ιδιαίτερα υψηλής οικολογικής αξίας .

H διάρκεια του Σχολείου είναι 12 ημέρες και αντιστοιχεί σε 6 πιστωτικές μονάδες ECTS. Το Ίδρυμα Μποδοσάκη χορήγησε ένα σημαντικό ποσό για την έναρξη και τη λειτουργία του Θερινού Σχολείου, δίνοντας τη δυνατότητα υποτροφίας σε έξι (6) υποψηφίους.

Τα μαθήματα του Θερινού Σχολείου πραγματοποιούνται στο κτήριο της Λαμπριαδείου Σχολής, που πλέον εντάσσεται στο Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων και θα λειτουργεί ως Σταθμός Έρευνας Πεδίου με την ονομασία ΠΑ.ΛΑ.Σ.Ε (Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων-Λαμπριάδειος Σταθμός Έρευνας). Αυτός ο Σταθμός αποτελεί κοινό εργαστηριακό πόρο για όλα τα Τμήματα του Πανεπιστημίου και θα αξιοποιείται είτε για τη διοργάνωση σχολείων, είτε για τη στέγαση ερευνητών που θα δραστηριοποιούνται στην περιοχή, είτε ως υποδομή βάσης για τις υπαίθριες ασκήσεις των προπτυχιακών φοιτητών του Πανεπιστημίου. Η οργάνωση τέτοιων εκδηλώσεων φιλοδοξεί να καταστήσει το Σταθμό Έρευνας πόλο έλξης για εγνωσμένου κύρους ερευνητές τόσο από Πανεπιστημιακά Ιδρύματα της Ελλάδας όσο και του εξωτερικού.

Συντονιστής και υπεύθυνος για το Θερινό Σχολείο που πραγματοποιεί το Τμήμα Βιολογικών Εφαρμογών και Τεχνολογιών είναι ο Καθηγητής Τζων Χάλλευ.

Αναρτήθηκε από: epirusgate.blogspot.gr

Θερινό ηλιοστάσιο

"Τώρα έχουν κλείσει τα σχολεία. Έχουμε καλοκαίρι.

Μαζεύουμε λουλούδια και τζιτζίκια και γεμίζουμε το γραφείο

του πατέρα και τα τραπέζια όπου σκύβαμε τις νύχτες του

χειμώνα διαβάζοντας λατινικά.

Αντί για αλάτι ρίχνουμε κρυφά δυο φούχτες ήλιο

στο φαΐ που μαγειρεύει η μάνα μας.

Το μεσημέρι δε θα φάει κανένας.

Μέσα στα πιάτα θα γυαλίζει ο ήλιος.

Ο πατέρας θα ‘ναι σοβαρός.

Η μητέρα λυπημένη.

Εμείς θα κάνουμε πως δεν ξέρουμε τίποτα.

Θα κοιτάμε απ’ το παράθυρο τον ήλιο και θα κρυφογελάμε.

Εμείς θα φάμε το φαΐ μας. Κι όταν έρθει μεθαύριο ο χειμώνας,

ακόμα ο ήλιος θα φέγγει στην καρδιά μας.

Άρχισε κείνο το παιχνίδι που ‘χε τελειώσει.

Οι παπαρούνες μέθυσαν από ήλιο

κι έγιναν κόκκινες πεταλούδες που γεμίζουν τον αέρα,

κάθουνται στ’ άσπρο καμπαναριό της μικρής αγροτικής εκκλησιάς

και ζυγιάζουνται στους ώμους των περιστεριών.

Τούτη την ώρα δεν ξέρουμε τίποτα να πούμε- μια κι ο ήλιος

που ξέρει απ’ όλους πιο πολλά μας φωνάζει

να παίξουμε στον κάμπο.

Τώρα δυο λουλούδια και δυο αχτίνες δεν κάνουν τέσσερα.

Κάνουν την ψυχή μας.

Κι ένα τριαντάφυλλο και μια πεταλούδα δεν κάνουν δυο.

Κάνουν ένα Θεό.

Κι ένας Θεός κάνει όλα.

Λοιπόν, η ψυχή μας μαζί με την ψυχή του Θεού πόσα κάνει;

Ο δάσκαλος δεν ξέρει.

Εμείς ξέρουμε πως κάνει: ένα.

Το διαβάσαμε σήμερα στο ανοιχτό βιβλίο του ήλιου,

σήμερα που ξεχάσαμε όλα τα βιβλία."

(Γιάννης Ρίτσος, Όνειρο καλοκαιρινού μεσημεριού)

Ἀνάμεσα στὴν ἰσημερία τῆς ἄνοιξης 

καὶ τὴν ἰσημερία τοῦ φθινοπώρου

ἐδῶ εἶναι τὰ τρεχάμενα νερὰ ἐδῶ εἶναι ὁ κῆπος

ἐδῶ βουίζουν οἱ μέλισσες μὲς στὰ κλωνάρια

καὶ κουδουνίζουνε στ᾿ αὐτιὰ ἑνὸς βρέφους

καὶ ὁ ἥλιος νά! καὶ τὰ πουλιὰ τοῦ παραδείσου

ἕνας μεγάλος ἥλιος πιὸ μεγάλος ἀπ᾿ τὸ φῶς.

(Γιώργος Σεφέρης, Πρωί)

Σπλόνος

 

Η λατινική ονομασία του βοτάνου είναι Verbascum thapsus (Φλόμος ο θάψος).

Ο φλόμος ήταν βότανο γνωστό από την αρχαιότητα. Οι αρχαίοι Έλληνες χρησιμοποιούσαν τη ρίζα του φυτού σε περιπτώσεις αναπνευστικών προβλημάτων, διάρροιας, κράμπας, φλεγμονών των ματιών και ως επουλωτική. Ο Πλίνιος (77 μ.Χ.) αναφέρει πως «τα υποζύγια που δεν υποφέρουν μόνο από βήχα, αλλά και από σπασμένα πλευρά, ανακουφίζονται αν πιουν λίγο από το βότανο αυτό».

Στη λαϊκή ιατρική του τόπου μας γνώριζαν τις θεραπευτικές ιδιότητες του φυτού και το χρησιμοποιούσαν κύρια για διαταραχές του αναπνευστικού. Επίσης μούσκευαν άνθη του φυτού σε ελαιόλαδο για μερικές μέρες και χρησιμοποιούσαν το λάδι κατά της ωτίτιδας υπό μορφή σταγόνων για τα αυτιά.

Στην Κρήτη το βότανο το ονομάζουμε μελισσαντρού. Οι χωρικοί έλεγαν για το φυτό ότι «κλαίει η Μελισσαντρού», γιατί το φυτό έχει την ιδιότητα, όταν κτυπήσεις τον βλαστό με ένα ξυλαράκι, να ρίχνει τα άνθη του μέσα σε 30 έως 60 δευτερόλεπτα. Τα παιδιά κτυπούσαν το φυτό λέγοντας:

«Μελισσαντρού, Μελισσαντρού, Μέλισσα κακομοίρα,

τον άντρα σου σκοτώσανε και τα παιδιά σου πήραν

και συ φορείς τα κίτρινα, βγάλε τα κακομοίρα».

Για εξωτερική χρήση έγχυση εν ψυχρώ του βοτάνου σε ελαιόλαδο είναι εξαιρετικό για να καταπραΰνει και θεραπεύσει κάθε φλεγμένουσα επιφάνεια στην επιφάνεια του δέρματος.

Το αφέψημα των φύλλων βοηθά εξωτερικά σε πλύσεις για περιπτώσεις διάρροιας και δυσεντερίας, για επαλείψεις εγκαυμάτων, κνησμών ή λειχήνων, ενώ το ίδιο αφέψημα είναι καθαρτικό, υπακτικό. Τονώνει και καθαρίζει τα μάτια και κατευνάζει τις φλεγμονές των βλεφάρων.

Αν και βασικά χρησιμοποιούμε φύλλα και άνθη, οι ρίζες δεν έχουν λίγες ιδιότητες. Οι ρίζες τεμαχισμένες και ξεραμένες γίνονται πολύ καλό διουρητικό αφέψημα, το οποίο είναι εξ ίσου αποτελεσματικό κατά των παθήσεων του στήθους, κατά του βήχα και κατά της υπερβολικής βλέννας, των φλεγμονών του στόματος και του λάρυγγα.

Άλλες χρήσεις:

Ο φλόμος χρησιμοποιούνταν σε έγχυμα για κρυολογήματα στα βόδια, όπως επίσης για τα σκουλήκια (ταινία).

Τα φύλλα χρησιμοποιούνταν για να παχαίνουν τα πουλερικά.

Τα μαλλιαρά φύλλα τα τοποθετούσαν για ζέστη μέσα στις κάλτσες.

Σε έγχυμα χρησιμοποιούσαν τα άνθη του, για να βάψουν τα μαλλιά τους χρυσά.

Οι στάχτες από το φλόμο χρησιμοποιούνταν για να φτιάξουν σαπούνι που επαναφέρει το φυσικό χρώμα των μαλλιών.

Παράλληλα το χρησιμοποιούσαν για τη δημιουργία χρωστικής που βάφει τα υφάσματα κίτρινα, πορτοκαλί ή καφέ.

Τα φύλλα τα χρησιμοποιούσαν στο παρελθόν ως υποκατάστατο του καπνού, ενώ το τριχωτό χνούδι από τα φύλλα το χρησιμοποιούσαν για να φτιάχνουν φυτίλια για τις λάμπες πετρελαίου.

Παραδοσιακές συνταγές

Συμιγδαλένιος χαλβάς

Η ελληνική κουζίνα διαθέτει μεγάλη παράδοση, που σχετίζεται και με την πλούσια ιστορία του τόπου, και μεγάλη ποικιλία, χάρη στον φυσικό πλούτο του.

Η μαγειρική, ακόμα κι όταν πρόκειται για παραδοσιακές συνταγές, κρύβει πάντα κάτι το απρόβλεπτο. Οι σταθερές δομές στη μαγειρική συνυπάρχουν με τις προσωπικές επιλογές και δοκιμές.

Έτσι λοιπόν, κάθε παραδοσιακή συνταγή δεν είναι ένα αυστηρό “μνημόνιο” ενεργειών, αλλά μια δυναμική πραγματικότητα, που σχετίζεται με τις απαντήσεις που δίνονται κάθε φορά στο “πώς” και το “γιατί” κάθε συνταγής. Με αυτή τη δημιουργική διάθεση η Ρίτα συγκεντρώνει και δοκιμάζει παραδοσιακές συνταγές, όπως ο χαλβάς στις φωτογραφίες.

Ο χαλβάς είναι δημοφιλές γλύκισμα το οποίο συναντάται σε διάφορες παραλλαγές σε όλες τις χώρες των Βαλκανίων, αρκετές της Μεσογείου και αρκετές της Μέσης Ανατολής, μέχρι και την Ινδία και το Πακιστάν. Πρώτες ύλες για το χαλβά είναι συνήθως κάποια λιπαρή ουσία, άμυλο και γλυκαντικές ουσίες. Μέσα στο χαλβά ή σαν διακόσμηση προστίθενται συνήθως διάφοροι ξηροί καρποί και αρωματικές ουσίες.

Η ονομασία του φαίνεται να προέρχεται από την αραβική ρίζα hulw, που σημαίνει γλυκό. Η προφορά της λέξης στις χώρες αυτές είναι περίπου ίδια, ωστόσο οι παραλλαγές ξεχωρίζονται από την όψη και την υφή. Δεν είναι γνωστό πότε ακριβώς μπήκε στην Ελλάδα, πιθανολογείται ότι πέρασε στην ελληνική κουζίνα προς το τέλος του 12ου αιώνα.

Πεινασμένοι για Γη

 

 

Ο κόσμος αλλάζει, αλλά οι βασικές δομές παραμένουν οι ίδιες. Στηρίζονται στην εκμετάλλευση των “αδυνάτων” από του “δυνατούς”. Πρόκειται για μια νέου τύπου φεουδαρχία (σε όλες τις χώρες) και μια νέα αποικιοκρατία (στις πιο αδύναμες οικονομικά χώρες), όπως φαίνεται και από το παρακάτω κείμενο.

Ένα σύστημα που ταΐζει τις εταιρείες κι όχι τους ανθρώπους

Γιατί ο κόσμος είναι όλο και πιο πεινασμένος; Επειδή οι μικροί αγρότες χάνουν την πρόσβαση στις γεωργικές εκτάσεις. Σύμφωνα με την GRAIN, διεθνή μη κερδοσκοπική οργάνωση για την υποστήριξη των μικρών αγροτών, οι μικροί γεωργοί συνήθιζαν να παράγουν το μεγαλύτερο μέρος της παγκόσμιας παραγωγής τροφίμων, ωστόσο, πλέον κατέχουν μόλις το 25% της γεωργικής γης. Τα εταιρικά και εμπορικά καλλιεργήσιμα εδάφη, οι μεγάλες επιχειρήσεις βιοκαυσίμων και οι κερδοσκόποι εκτοπίζουν τους μικρούς γεωργούς από τη γη τους.

«Οι μικροί γεωργοί χάνουν της γη τους με αυξανόμενους ρυθμούς. Πρόκειται για μια αγροτική αντι-μεταρρύθμιση» εξηγεί ο Henk Hobbelink, συντονιστής της GRAIN. «Η συντριπτική πλειοψηφία των οικογενειών που ασχολούνται με την αγροτική παραγωγή κατέχουν σήμερα λιγότερα από δυο εκτάρια γης για τις καλλιέργειες τους και το μερίδιο αυτό συρρικνώνεται συνεχώς» τονίζει μιλώντας στο IPS. «Αν δεν γίνει κάτι δραστικό για να αντιστραφεί αυτή η τάση, ο κόσμος θα χάσει κάθε ικανότητα να θρέφει τον εαυτό του».

Η έκθεση της GRAIN «Hungry for Land» («Πεινασμένοι για Γη») περιλαμβάνει νέα στοιχεία που δείχνουν ότι οι μικρές καλλιέργειες καταλαμβάνουν λιγότερο από το 25% της καλλιεργήσιμης γης παγκοσμίως και μόλις το 17% αν εξαιρεθούν οι αντίστοιχες εκτάσεις σε Ινδία και Κίνα. Παρ’ όλα αυτά οι μικροκαλλιεργητές εξακολουθούν να παρέχουν το μεγαλύτερο μέρος της παραγωγής τροφίμων καθώς είναι πολύ πιο παραγωγικοί από τους μεγάλους εταιρικούς συνεταιρισμούς.

Σύμφωνα με τις καταγραφές της έκθεσης, αν όλοι οι εκμεταλλευτές γης στην Κεντρική Αμερική έφταναν σε παραγωγικότητα τους μικροκαλλιεργητές, η περιοχή θα παρήγαγε τρεις φορές περισσότερο φαγητό.

«Κάθε μέρα βρισκόμαστε αντιμέτωποι με απέλαση από τη γη μας. Είναι κάτι που γίνεται συστηματικά» δηλώνει η Μαρίνα Ντος Σάντος, μέλος του Εθνικού Συντονισμού του Κινήματος των Ακτημόνων της Βραζιλίας. «Θέλουμε γη, για να ζούμε και να παράγουμε. Αυτό είναι το δικαίωμά μας και το διεκδικούμε, ενάντια στην αρπαγή της γης από τις μεγάλες εταιρείες, που το μόνο που επιδιώκουν είναι η κερδοσκοπία».

Το 2014 είναι το Παγκόσμιο Έτος της Αγροτικής Οικογένειας και ο Οργανισμός Ηνωμένων Εθνών για τη Διατροφή και τη Γεωργία (FAO) καθώς και πολλοί ειδικοί αναγνώρισαν τη σημασία των μικρών γεωργικών επιχειρήσεων για τη σίτιση του κόσμου. Ωστόσο, υπερεκτιμούν την έκταση που καλλιεργείται από μικροκαλλιεργητές.

«Δεν μπορούσα να πιστέψω στα αυτιά μου, όταν ο FAO ανακοίνωσε ότι οι μικροκαλλιεργητές διαχειρίζονται το 70% του συνόλου των γεωργικών εκτάσεων. Αυτό έρχεται σε πλήρη αντίθεση με την εμπειρία της GRAIN», δήλωσε ο Hobbelink.

Οι ερευνητές της οργάνωσης έψαξαν μέσα σε βουνά δεδομένων σε όλες της χώρες, καθώς και τις ίδιες τις στατιστικές του FAO, αναζητώντας τους ιδιοκτήτες των γεωργικών εκτάσεων. Σε αρκετές χώρες είναι δύσκολο να προσδιορίσει κανείς το ιδιοκτησιακό καθεστώς των αγροτικών εκτάσεων, ενώ υπάρχουν και διαφορετικοί ορισμού για το πώς προσδιορίζεται μια μικρή φάρμα ή ένα οικογενειακό αγρόκτημα. Μερικά γιγαντιαία εταιρικά αγροκτήματα θεωρούνται οικογενειακές επιχειρήσεις.

«Η έκθεσή μας περιγράφει πώς κάναμε την ανάλυσή μας. Ελέγξαμε τα ευρήματά μας από διαφορετικές πηγές και τα δικά μας αποτελέσματα είναι πιο κοντά στην πραγματικότητα από τον αριθμό που δίνει ο FAO», τονίζει Hobbelink.

«Πρόκειται για μια σημαντική έκθεση και καταλήγει σε αντίστοιχα συμπεράσματα με τη δική μας έρευνα» τονίζει ο Frederic Mousseau, διευθυντής της Oakland Institute, ενός think tank με έδρα τις ΗΠΑ που ασχολείται με θέματα γης διεθνώς. «Οι μικροί καλλιεργητές μπορούν να τροφοδοτήσουν τα μελλοντικά εννέα δισεκατομμύρια ανθρώπων στον πλανήτη, εάν έχουν τη γη» σημειώνει ο Mousseau στο IPS.

«Το σημερινό παγκόσμιο σύστημα τροφίμων έχει συσταθεί για να παρέχει καύσιμα και τρόφιμα για τις δυτικές αγορές. Όχι για να ταΐζει τους ανθρώπους» σημειώνει.

Η Ζιμπάμπουε είχε επικριθεί σκληρά από τη διεθνή κοινότητα για την ανακατανομή της γης στους μικροκαλλιεργητές το 2000. Τώρα παράγει πάνω από το 90% των τροφίμων που χρειάζεται η χώρα, σε σύγκριση με το 60%-70% που παρήγαγε πριν από το 2000. «Οι περισσότερες γυναίκες κατέχουν πλέον τη γη τους, κάτι που είναι κλειδί για την επισιτιστική κυριαρχία» τονίζει η Elizabeth Mpofu, γενική συντονίστρια της οργάνωσης La Via Campesina.

«Από τη στιγμή που ξέσπασε η επισιτιστική κρίση του 2008-2009, από τη Wall Street έως τα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα, υπήρξε μια βιασύνη να αγοραστούν χωράφια σε όλο τον κόσμο» εξηγεί ο Mousseau. Υπολογίζεται ότι περίπου 250 εκ. εκτάρια στις αναπτυσσόμενες χώρας κατέληξαν στα χέρια εταιρειών μεταξύ του 2000 και του 2011. Το ίδιο συνέβη στις ΗΠΑ.

Σε πολλές περιοχές του κόσμου η τιμή της γης ανέβηκε κατακόρυφα, ωθώντας πολλούς αγρότες να την εγκαταλείψουν. «Στις ΗΠΑ το μεγαλύτερο ποσοστό εκτάσεων ανήκει σε εταιρικά συγκροτήματα που προσλαμβάνουν εργάτες και όχι αγρότες» σημειώνει ο Mousseau.

Οι επενδυτές βλέπουν τη γη ως μια ασφαλή επένδυση, ειδικά στις ΗΠΑ, που δίνονται μεγάλες επιδοτήσεις στις καλλιέργειες. Ως αποτέλεσμα, ένα κεφάλαιο περίπου 10 δισ. δολαρίων είναι έτοιμο να επενδυθεί στην αγορά γης, σύμφωνα με την έκθεση του Oakland Institute «Down on the Farm» («Κάτω στα χωράφια»). Επιπλέον, τονίζεται ότι κατά τα επόμενα 20 χρόνια περίπου 400 εκ. Στρέμματα, ή περίπου το ήμισυ του συνόλου των γεωργικών εκτάσεων των ΗΠΑ, θα αλλάξουν χέρια, όταν η σημερινή γενιά θα αρχίσει να συνταξιοδοτείται. «Οι επενδυτές περιμένουν ανυπόμονα να αγοράσουν» καταλήγει η έκθεση.

Σύμφωνα με τον Mousseau, αυτά θα είναι άσχημα νέα για την παραγωγή τροφίμων, τη γεωργία, το περιβάλλον και την οικονομία. «Οι ΗΠΑ αλλά και πολλές άλλες χώρες κάνουν προπαγάνδα ότι η εμπορική, μεγάλης κλίμακας γεωργία θα ταΐσει τον κόσμο, θα δημιουργήσει θέσεις εργασίας και θα συμβάλει στην ανάπτυξη της οικονομίας. Αντ’ αυτού, οι κυβερνήσεις θα έπρεπε να ευνοούν τους μικρούς αγρότες κι όχι τις εταιρείες».

«Τα στοιχεία πολλών μελετών δείχνουν ότι οι μικροί γεωργοί παράγουν περισσότερα τρόφιμα με πιο οικολογικό τρόπο, που δεν βλάπτει το έδαφος και το νερό, και με πολύ χαμηλότερες εκπομπές CO₂» σημειώνει ο Hobbelink. «Οι μικροί γεωργοί δίνουν σε κάθε εκτάριο της πολύτιμης γης τους όλη την προσοχή και τη φροντίδα τους».

Καλό καλοκαίρι!

 

Το καλοκαίρι μπήκε κρύο και βροχερό.

Η βλάστηση οργιάζει. Γεμίζει με πράσινο και με άλλα, ζωντανά χρώματα το χωριό.

 Το πράσινο καλύπτει τοίχου και κορμούς δέντρων και υποτάσσει το ανθρωπογενές περιβάλλον.

"Ό, τι με γέλασε κι ό,τι με κέρασε

πικρό κρασί και άχρηστους κανόνες

θα ηττηθεί απ' ό,τι πιο αδύναμο

από τη χλόη που σκεπάζει ερειπιώνες"

τραγουδάει ο Αγγελάκας.

Μέχρι και το τσιμέντο στους αρμούς υποχωρεί κι ένα κίτρινο λουλούδι χρωματίζει το γκρίζο.

Το σούρουπο, ωστόσο, επιμένει να θυμίζει άλλους μήνες.

Τα φώτα στην ομίχλη του δειλινού μεταμορφώνονται. Μοιάζουν με μικρές φωτιές ή με τεράστια κεριά. "Περί λύχνων αφάς" (Κοντά στο άναμμα των λυχναριών) ήταν η έκφραση που δήλωνε αυτή την ώρα παλιότερα.